ترخیص کالا از گمرک فرآیندی است که در آن مجوز ورود کالای خود به کشور را دریافت می کنید. در واقع ترخیص کالا مجموعه اقداماتی است که انجام می شود تا کالای شما از مبادی رسمی و قانونی به کشور وارد شود و بدین ترتیب کالای شما تحت کنترل ورود و خروج ارز و مبارزه با قاچاق قرار می گیرد. اگر به مراحل ترخیص کالا از گمرک آگاه باشید و بتوانید به خوبی مسیر ترخیص را طی کنید، در این زمینه مشکلی نخواهید داشت اما اگر به قوانین آگاه نباشید علاوه بر اینکه دچار ضررهای مالی می شوید، ممکن است نتوانید به موقع کالای خود را ترخیص نمایید بنابراین تا پایان همراه بازرگانی ایجاب باشید.
ترخیص کالا چیست؟
به تمامی اقداماتی که انجام می شود تا کالای شما از گمرک آزاد و آماده صادرات و واردات شود ترخیص کالا گفته می شود. این اقدامات می تواند توسط خود صاحبان کالا و یا توسط وکیل آنها صورت پذیرد. معمولا امور گمرکی به دلیل پیچیدگی قوانین و آئین نامه ها و همچنین تغییرات دوره ای آنها امری ساده نیست و نیاز به استفاده از فرد یا شرکتی دارد که در این زمینه خبره می باشد. به شخص حقیقی یا حقوقی که به وکالت از صاحب کالا اقدام به ترخیص کالا از گمرکات کشور می کند ترخیص کار یا حق العمل کار گفته می شود. ترخیص کار موظف است تحت قرارداد با شما تمامی مراحل ترخیص کالا از گمرک را در ازای دریافت حق العمل انجام داده و کالای شما را در خارج از گمرک به شما تحویل دهد. آشنایی با ترخیص یکی از نکات مهمی است که قبل از خرید کالا از چین و یا هر کشور دیگری باید بدانید تا در این فرآیند واردات کالا به کشور دچار مشکل نشوید.
اگر بخواهیم به طور قانونی به ترخیص کالا نگاه کنیم، باید آن را اینگونه تعریف کنیم: ترخیص کالا یعنی اظهار کالا به گمرک و اقدام به خروج کالا از آن. در واقع مطابق با قوانین گمرکی، به خروج کالا پس از انجام تشریفات قانونی گمرک ترخیص گفته می شود. ترخیص کالا می تواند توسط هر فردی انجام پذیرد اما هنر این است که با کمترین هزینه و در سریع ترین زمان ممکن اقدام به ترخیص کرد.
ترخیص کار گمرک کیست و چه وظیفه ای دارد؟
همانطور که گفته شد، ترخیص کار شخصی حقیقی یا حقوقی است که تحت قرارداد با صاحب کالا به عنوان نماینده یا وکیل او شناخته می شود و می تواند کالا را با انجام تشریفات از گمرک ترخیص کند. انجام مراحل ترخیص به طور کامل برعهده ترخیص کار است و هر چه دانش و تجربه شخص در این زمینه بیشتر باشد، می تواند فرآیند را کوتاه تر کرده و هزینه های مربوط به امر ترخیص را کاهش دهد. حق العمل کار موظف است مطابق با آئین نامه های رسمی و قوانین پیش رود و مدارک و اسناد موردنیاز را ارائه شود.
ترخیص کار باید حداقل دارای مدارک و مجوزهای زیر باشد:
- داشتن کارت ترخیص کاری
- دارای مدرک تحصیلی کاردانی یا کارشناسی مرتبط با امور گمرکی
- دارای حداقل سن ۲۵ سال
- فاقد سو پیشینه و سوابق کیفری
- دارا بودن ویژگی های شخصیتی و اخلاقی
- دارا بودن سابقه انجام چندین پروژه ترخیص جهت نمونه کار
- داشتن تابعیت ایرانی
- عدم داشتن سمت در ادارات دولتی
- قبول شدن در آزمون ورودی گمرک
مراحل ترخیص کالا از گمرک
فرض می گیریم که شما خرید کالای خود را انجام داده اید که در این مسیر باید ابتدا منبع یابی و سورسینگ کالا را انجام داده اید؛ در فرآیند منبع یابی شما به دنبال پیدا کردن فروشنده ای می روید که قابل اطمینان باشد و کالای موردنظر شما را با کیفیت بالا و با قیمت مناسب به شما عرضه کند. برای این کار می توانید از فروشگاه های آنلاین استفاده کنید و یا حضورا به کشور مبدا برای پیدا کردن منبع مناسب بروید. پس از انجام این کار، فروشنده پیش فاکتور کالای مدنظر شما را مطابق با درخواست تان برای شما ارسال می کند که در ادامه به آن نیاز داریم.
پس از تامین وجه و دریافت بیمه نامه کالا، نوبت به پرداخت هزینه سفارش می رسد. از این مرجله هم که گذر کردید، باید با یک شرکت در زمینه حمل کالا از چین و یا سایر کشورهای مبدا قرارداد بسته و اقدام به ارسال کالا به ایران نمایید. کالا توسط شرکت حمل کننده به گمرک تحویل داده شده و قبض انبار دریافت می شود. وزن کالا، تعداد بسته و مواردی از این دست در هزینه انبارداری کالای شما تاثیرگذار است. بنابر اینکه نیاز به صادرات کالا و یا واردات کالا دارید، باید اسنادی در دست داشته باشید تا بنابر نیاز به گمرک و سایر مراجع تسلیم کنید. مدارکی که برای صادرات و واردات موردنیاز است در لیست زیر آورده شده است:
اسناد و مدارک موردنیاز جهت ترخیص کالا
اگر کالای شما صادراتی است، نیاز به اسناد زیر دارید:
- قبض انبار
- فاکتور
- لیست عدل بندی یا پکینگ لیست
- پروانه بهره برداری برای تولید کننده
- مجوزهای قانونی از قبیل گواهی بهداشت، استاندارد و سایر موارد در صورت نیاز
- کارت بازرگانی صاحب کالا
- وکالت نامه رسمی به ترخیص کار گمرک
اگر کالای شما وارداتی است، نیاز به اسناد زیر دارید:
- بارنامه
- ترخیصیه
- قبض انبار
- فاکتور یا اینویس
- لیست عدل بندی یا پکینگ لیست
- پیش فاکتور یا پروفورما اینویس
- مجوز ثبت سفارش کالا
- گواهی مبدا
- بیمه نامه
- گواهی بازرسی
- پروانه بهره برداری برای تولید کننده
- مجوزهای قانونی مورد نیاز
- کارت بازرگانی صاحب کالا
- وکالت نامه رسمی به ترخیص کار گمرک
مدارک موردنیاز مربوط به صاحب کالا عبارتند از:
- اصل و کپی کارت بازرگانی
- اصل و کپی کارت ملی
مدارک موردنیاز مربوط به وکیل و نماینده صاحب کالا عبارتند از:
- اصل و کپی کارت ملی
- اصل و کپی وکالت نامه محضری
- اصل و کپی معرفی نامه گمرک
ثبت اظهار در سامانه EPL
سامانه EPL که تحت عنوان پنجره واحد تجاری فرامرزی شناخته می شود، سامانه ای اختصاصی برای ترخیص بار است که برای ارتباط با گمرک استفاده می شود. در این سامانه می بایست مشخصات کالای خود را به صورت الکترونیکی وارد نمایید و اصطلاحا کالای خود را اظهار کنید. اطلاعاتی نظیر ارزش، تعداد و وزن دقیق، تعرفه گمرکی و تمامی اسنادی که در بند قبلی ذکر شد در این سامانه اظهار می شوند.
این مرحله کاملا آنلاین است و نیازی به مراجعه حضوری ندارد. تکمیل اظهارنامه امر ساده ای نیست و باید دقت خود را به کار بگیرید تا اولا اطلاعات به اشتباه وارد نشود و دوما داده ها به گونه ای وارد شود تا کمترین هزینه را برای شما در پی داشته باشد. در انتها سامانه به شما یک شماره سریال و یک شماره عطف می دهد که نیاز است آن را نزد خود نگه دارید.
سامانه EPL از طریق آدرس epl.irica.ir در دسترس است.
بررسی اظهارنامه و دریافت کوتاژ
در این مرحله یک کارشناس تعیین می شود تا اسناد ارائه شده توسط شما را بررسی و احراز هویت کند. اگر اظهار نامه شما تایید شود، شماره ثبت اظهار نامه یا شماره کوتاژ برای شما صادر می شود. در این مرحله، اظهارنامه در یکی از مسیرهای معروف گمرکی قرار می گیرد؛ سبز، زرد یا قرمز. مسیر سبز به این معناست که اسناد نیازی به ارزیابی و بررسی و همچنین کنترل تعرفه ندارد؛ در این مسیر اظهارنامه مستقیما به واحد صندوق ارجاع داده می شود و ساده ترین مسیر در ترخیص کالا می باشد. در مسیر زرد، تنها اسناد و کنترل ارزش بررسی می شوند که در این صورت ارزیاب به محل گمرک می آید و مشخصات کالا را با خود کالا مقایسه می کند. و در نهایت در مسیر قرمز که سخت ترین مسیر است، کالا نیاز دارد تا به طور کامل ارزیابی شود و با اسناد و کنترل ارزش تطبیق داده شود. در صورت نیاز دریافت مجوزهای مربوطه، به عنوان مثال از وزارت بهداشت نیز در این مسیر صورت می پذیرد.
دریافت مجوزهای موردنیاز برای ترخیص کالا
پس از اینکه مسیر کالای شما تعیین شد، در صورت حضور در مسیر قرمز و یا نیاز به اخذ مجوزهای لازم از مراجع ذی صلاح، باید نسبت به دریافت مجوزهای مربوطه از سازمان ها و ارگان هایی مانند وزارت بهداشت، وزارت ارتباطات، وزارت جهاد کشاورزی و سایر ارگان ها اقدام نمایید.
کارشناسی ارزش و بررسی تعرفه اظهارنامه
کارشناس تعیین شده در این مرحله با توجه به اظهارنامه و مرحله ارزیابی و تطابق با کالا، ارزش و تعرفه محموله را با قوانین و مقررات مطابقت می دهد و در صورت بروز مغایرت، آن را به رییس واحد ارزیابی ارجاع می دهد تا بررسی نهایی صورت پذیرد. پس از تایید، اظهارنامه به واحد صندوق ارسال می گردد.
واحد صندوق و پرداخت حقوق و عوارض گمرک
پس از نهایی شدن مبلغ حقوق و عوارض اظهارنامه، صاحب کالا یا وکیل او باید این حقوق و عوارض را به حساب اعلامی گمرک واریز و شناسه واریز را در سامانه ثبت نماید. بررسی عملیات پرداخت و همچنین صدور رسید در این مرحله انجام می پذیرد. اگر این مرحله را به خوبی طی کرده باشید، جواز سبز یا پروانه سبز گمرک برای شما صادر می شود و در همان سامانه قابل پرینت کردن می باشد.
حقوق ورودی به مبلغی گفته می شود که هر وارد کننده باید به گمرک بپردازد تا کالا اجازه ورود به کشور داشته باشد. این حقوق جزو درآمدهای کشور به شمار می رود و در هر هر کشور نیز متفاوت است اما تقریبا اکثر قریب به اتفاق کشورها آن را دارند.
بارگیری کالا از انبار گمرک و خروج کالا
پس از دریافت پروانه سبز گمرکی، می توانید درخواست مجوز بارگیری را ثبت نمایید. پس از صادر شدن مجور بارگیری، باید هزینه انبارداری که شامل هزینه تخلیه و بارگیری، بیمه، مدت زمان ماندن در انبار و مواردی از این دست می شود را پرداخت کنید و در نهایت بیجک انبار را دریافت کنید. با در دست داشتن بیجک انبار، می توانید وسیله نقلیه خود را جهت حمل بار به گمرک وارد کنید و اقدام به خروج کالای خود از گمرک نمایید.
چارت مراحل خروج کالا از گمرک
هزینه ترخیص کالا از گمرک
هزینه ترخیص کالا از گمرک به عوامل زیادی بستگی دارد و یک فرمول مشخصی ندارد تا طبق آن فرمول هزینه را تعیین کرد. برخی از عواملی که در تعیین هزینه ترخیص کالا از گمرک تاثیر گذار هستند عبارتند از:
نوع و ارزش کالا
مهم ترین عامل در تعیین هزینه ترخیص، نوع کالا می باشد. براساس نوع کالا، تعرفه تعیین می گردد و حقوق و عوارض گمرک نیز بر همین مبنا است. هر چه ارزش کالا بیشتر باشد، هزینه بیشتری برای حقوق و عوارض باید پرداخت کنید.
حجم کالا
حجم بالای کالا، هم هزینه انبارداری را افزایش می دهد، هم هزینه حمل کالا را و هم برتمامی هزینه های ترخیص اثر می گذارد.
روش حمل و نقل کالا
اینکه کالای شما با چه روشی از مبدا به گمرک حمل شده و از گمرک با چه روشی می خواهد حمل شود بر روی هزینه ترخیص شما اثر گذار است. معمولا هزینه حمل و نقل به همراه زمان آن، به مانند پیستون عمل می کنند؛ اگر بخواهید زمان کمتری را برای دریافت کالای خود صرف کنید، باید روشی را انتخاب کنید که هزینه بیشتری برای شما در بر داشته باشد.
به موارد بالا باید کارمزد حق العمل کار و شرکت ترخیص را نیز باید اضافه کنید که مرکز توسعه تجارت ایران در چین با نام بازرگانی ایجاب به شما این اطمینان را می دهد که کارمزد دریافت شده کمترین میزان در میان تمامی اشخاص حقوقی ترخیص کننده کالا می باشد و اگر محصولی را چه خرد و چه عمده می خواهید ترخیص کنید، صفر تا صد این کار را به بازرگانی ایجاب بسپارید.
جمع بندی
در این مقاله صفر تا صد ترخیص کالا از گمرک به شما توضیح داده شد. مسائل دیگری نیز وجود دارند که به صورت جداگانه پیرامون هر کدام در بازرگانی ایجاب توضیح داده شده است. اگر می خواهید کالای خود را از گمرک ترخیص کنید و به دنبال یک ترخیص کار مطمئن هستید، این مورد را به بازرگانی ایجاب بسپارید چرا که با مجوز رسمی از سازمان توسعه تجارت ایران، در کوتاه ترین زمان ممکن و با کمترین هزینه این کار را برای شما انجام می دهد.
سوالات متداول
ترخیص کالا چیست؟
به تمامی اقداماتی که انجام می شود تا کالای شما از گمرک آزاد و آماده صادرات و واردات شود ترخیص کالا گفته می شود.
نحوه ترخیص کالا از گمرک چگونه است؟
اگر به مراحل ترخیص کالا از گمرک آگاه باشید و بتوانید به خوبی مسیر ترخیص را طی کنید، در این زمینه مشکلی نخواهید داشت اما اگر به قوانین آگاه نباشید باید آن را به یک شخص حقیقی یا حقوقی بسپارید.
نحوه محاسبه هزینه ترخیص کالا از گمرک به چه صورت است؟
محاسبه هزینه به نوع کالا، حجم و تعداد، ارزش کالا، کارمزد حق العمل کار بستگی دارد. بازرگانی ایجاب کمترین هزینه ممکن را برای شما به ارمغان می آورد.
مراحل ترخیص کالا از گمرک چیست؟
مراحل ترخیص کالا از گمرک به طور کامل در این صفحه از بازرگانی ایجاب توضیح داده شده است که پیشنهاد می کنیم حتما ملاحظه نمایید.
اسناد و مدارک مورد نیاز جهت ترخیص کالا چیست؟
اگر کالای شما وارداتی است، مدارک زیر را نیاز دارید:
- بارنامه
- ترخیصیه
- قبض انبار
- فاکتور یا اینویس
- لیست عدل بندی یا پکینگ لیست
- پیش فاکتور یا پروفورما اینویس
- مجوز ثبت سفارش کالا
- گواهی مبدا
- بیمه نامه
- گواهی بازرسی
- پروانه بهره برداری برای تولید کننده
- مجوزهای قانونی مورد نیاز
- کارت بازرگانی صاحب کالا
- وکالت نامه رسمی به ترخیص کار گمرک
